อัคคีภัยหรือไฟที่เกิดจากไฟไหม้ เป็นสาธารณภัยประเภทหนึ่งที่มีโอกาสเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ซึ่งก่อให้เกิดวามเสียหายหรือสูญเสียชีวิตและทรัพย์สิน เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ อัคคีภัยสามารถเผาผลาญทรัพย์สินให้วอดวายในเวลาไม่กี่ชั่วโมงและเป็นปัญหาสำคัญที่นำความสูญเสียมาให้ ซึ่งสาเหตุของการเกิดอัคคีภัย ส่วนใหญ่จะเกิดจากความประมาทและไม่ระมัดระวังในการใช้ไฟฟ้า จุดธูปเทียนบูชาพระ การประกอบอาหารจากแก๊สหุงต้มและการก่อไฟ ซึ่งสถานที่ส่วนใหญ่มักจะเป็นที่อยู่อาศัยและชุมชนที่มีความหนาแน่น อาคารสูง โรงงานอุตสาหกรรม และช่วงที่มีอัคคีภัยเกิดขึ้นบ่อยครั้งคือช่วงที่มีอากาศร้อนและแห้งแล้ง การป้องกันและระงับอัคคีภัย จึงมีความสำคัญยิ่งในการช่วยลดความสูญเสียต่อชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน ซึ่งภารกิจเกี่ยวกับการป้องกันและแก้ไขปัญหาอัคคีภัยเป็นความรับผิดชอบของทุกภาคส่วน ในสังคมที่จะต้องร่วมมือกัน ทั้งภาครัฐที่มีหน้าที่กำหนดมาตรการ ระเบียบ ข้อบังคับ กฎหมายเกี่ยวกับความปลอดภัย กำกับตรวจสอบ ดูแลการปฏิบัติของเอกชนและให้การสนับสนุนการป้องกันภัยโดยเฉพาะอย่างยิ่งภาคประชาชนที่ควรมีจิตสำนึกและตระหนักถึงความปลอดภัยในการป้องกันและลดความเสี่ยงจากอัคคีภัยในบ้านเรือนและชุมชน ซึ่งกฎหมายที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันได้แก่ พระราชบัญญัติป้องกันและระงับอัคคีภัย พ.ศ.๒๕๔๒ โดยในมาตรา ๕ แห่ง พรบ. ดังกล่าวได้กำหนดให้ ผู้อำนวยการดับเพลิงประจำท้องถิ่นและเจ้าหน้าที่มีอำนาจหน้าที่ ดังนี้ ๑.จัดให้มีเครื่องดับเพลิง วัสดุ อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ และยานพาหนะสำหรับป้องกันและระงับอัคคีภัย ๒.จัดให้มีสถานที่สำหรับเก็บรักษาสิ่งของดังกล่าว(๑) โดยแยกเป็นหน่วยตามความจำเป็นเพื่อใช้ป้องกันและระงับอัคคีภัยได้ทันท่วงที ๓. จัดอาณัติสัญญาณแจ้งเหตุเพลิงไหม้ ๔.จัดการบรรเทาทุกข์และจัดการรักษาความสงบเรียบร้อยเมื่อเกิดเพลิงไหม้ ตามระเบียบที่รัฐมนตรีกำหนด ๕.จัดให้มีการฝึกอบรมและดำเนินการฝึกซ้อมป้องกันและระงับอัคคีภัย ๖.กำหนดระเบียบเกี่ยวกับหลักสูตรการฝึกอบรมและปฏิบัติของอาสาดับเพลิง ๗.แต่งตั้งพนักงานดับเพลิงและอาสาดับเพลิงตามระเบียบที่รัฐมนตรีกำหนด ๘.ปฏิบัติการอื่นใดตามที่กำหนดในพระราชบัญญัตินี้